O tecido industrial da cultura galega experimentou un incremento do 2,33% nos últimos dous anos, cun total de 6.931 empresas rexistradas a principios de 2010 en actividades que van desde a creación artística até a comercialización de produtos culturais. Así se recolle no informe “As cifras da industria cultural galega”, promovido por Agadic (Axencia Galega dás Industrias Culturais) co obxectivo de ofrecer unha análise cuantitativa dos principais indicadores económicos dun sector que factura anualmente uns 1.000 millóns de euros.
A semana pasada presentouse o informe “As cifras da industria cultural galega”, que realizou a consultora Estratexia e Organización S.A. (EOSA) para a Axencia Galega dás Industrias Culturais (Agadic). O proceso de documentación e análise foi desenvolvido durante este 2010 a partir de diferentes fontes, a maioría de carácter oficial e primario. Unha delas foi o Directorio Central de Empresas do Instituto Nacional de Estatística (INE), segundo o cal o tecido industrial da cultura galega experimentou un incremento do 2,33% nos últimos dous anos, cun total de 6.931 empresas rexistradas a principios de 2010, o que contrasta coa tendencia negativa do conxunto do tecido industrial no devandito período.
Deste xeito, o peso relativo das empresas culturais sobre o total galego ascende a un 3,49% en 2010 respecto ao 3,34% rexistrado en 2008. O grupo máis numeroso entre as máis de 6.900 empresas recollidas neste directorio corresponde ao comercio polo miúdo de artigos culturais e recreativos en establecementos especializados, un dos 13 epígrafes identificados coa industria cultural no marco da Clasificación Nacional da Actividade Económica (CNAE).
Nesta categoría sitúanse os negocios de venda de libros, discos, artigos culturais, xornais e outras publicacións, que representan o 30% do total, seguidos das empresas dedicadas a actividades de creación, artísticas e espectáculos e á publicidade, cun 19% e un 17%, respectivamente. Atopámonos, no entanto, ante unha industria moi atomizada, na que a gran maioría das empresas contabilizadas polo INE sitúanse en réxime de autoemprego ou contan con menos de 10 traballadores.
Segundo aclara o informe, esta circunstancia permite unha maior flexibilidade e adaptación ás variacións do mercado, dificultando en contrapartida o acceso a algunhas fontes de financiamento e á comercialización fóra de Galicia. Á parte do INE, o informe inclúe datos doutras moitas fontes. Unha das achegas máis relevantes foi a información económica e financeira procedente do Rexistro Mercantil e proporcionada pola Fundación para o Fomento da Calidade Industrial e o Desenvolvemento Tecnolóxico de Galicia, que permitiu o deseño de bases de datos ad hoc para cada un dos grupos sectoriais estudados: produto gráfico, audiovisual, música, artes escénicas e outras actividades. A través deste sistema obtivéronse datos detallados sobre o exercicio 2008 -último dispoñible para a súa consulta no momento da redacción do informe-, segundo os cales o número de empresas culturais censadas en Galicia ascendía a 2.153, das que un 50,63% correspondían ao produto gráfico, un 22,99% ao audiovisual, un 18,95% á música e un 7,43% ás artes escénicas.
Esta distribución porcentual varía sensiblemente cando a análise se *focaliza nas cifras de facturación, que sumaron máis de 1.096 millóns de euros en 2008, cunha media superior aos 698.000 euros por empresa e un crecemento do 17,36% desde 2006. Neste caso, o 67,05% do total foi facturado polo produto gráfico, o 22,70% polo audiovisual, o 8,78% pola música e o 1,47% polas artes escénicas. En termos laborais, o emprego xerado pola industria cultural galega en 2008 equivalía a preto de 11.000 postos de traballo a tempo completo, cun incremento do 2,67% respecto ao exercicio anterior. Con todo, esta cifra elévase a 15.679 persoas se atendemos ao rexistro de afiliados á Seguridade Social en 2009, que contempla tanto os traballadores por conta propia como por conta allea. Neste último caso, o número de afiliados está cinco puntos por encima do conxunto da economía galega.
En canto aos dereitos de autor, segundo os datos facilitados pola SGAE, en 2009 Galicia contaba con 2.929 autores asociados -un 3% do total dos membros da sociedade en España- e recadou máis de 20 millóns de euros en dereitos, contía que supón o 6,8% dos ingresos globais desta entidade. O comercio exterior preséntase como un punto débil da industria cultural galega, a tenor dos datos de 2009 facilitados polo ICEX, que considera cinco sectores culturais (editorial, artes gráficas, música, obras de arte e audiovisual). Este conxunto de produtos representa só o 0,04% das exportacións galegas, porcentaxe que -segundo sinala o informe- está directamente relacionado coa reducida dimensión das empresas, circunstancia que lles resta capacidade para operar individualmente noutros mercados.
Máis da metade das vendas fóra de España corresponden a produtos editoriais, mentres que as artes gráficas e o audiovisual sitúanse no 22% do total. Portugal é, ademais, o principal importador de cultura galega (41%), moi por diante de Israel, Francia, Brasil e Australia, que completan, por esta orde, o primeiros cinco destinos deste tipo de produtos. Tendo en conta que o sector cultural esténdese a actividades non contempladas no Rexistro Mercantil, e tendo en conta tamén o peso da contratación temporal asociada a producións concretas en ámbitos como o audiovisual, a música ou as artes escénicas, o informe “As cifras da industria cultural galega” inclúe aproximacións ás áreas obxecto de estudo a través da información manexada polas principais asociacións profesionais.
Da valoración destas achegas, extráense datos referentes á importancia da chamada “industria da verbena” que, cun volume de negocio anual próximo aos 94 millóns de euros e máis de 4.500 empregos, consolídase como a actividade musical que xera máis recursos e traballo en Galicia. O documento incide así mesmo nas cifras dos festivais (máis de 12 millóns de euros e preto de 10.000 empregos temporais) ou no volume de emprego vinculado ás rodaxes audiovisuais (3.500 contratacións anuais) e ás representacións teatrais (850 empregos). O informe “As cifras da industria cultural galega” está dispoñible a través da páxina web de Agadic (www.agadic.info).